TRT Kurdi'de her Pazar günü yayımlanan ‘Keşkül’ adlı belgesel programında İttihat ve Terakki güçlerine karşı başlattığı ‘Bitlis Kıyamı’ sonrası dar ağaçlarında idam edilen Karlıovalı Şeyhlerden Mele Selim’in hayatı ele alındı.
21. bölümü ile ekranlara gelen ‘Keşkül’ adlı belgesel programında bu hafta davası uğruna gözünü kırpmadan darağacına yürüyen Teolog, Siyasetçi ve Edib Şeyh Selim (Seydaye mele Selim, Xelife Selime Dimili)’nin hayatı ele alındı. Karlıovalı Gazeteci Yazar Nevzat Bingöl'ün tarihi bilgisiyle ışık tuttuğu program, yoğun istek üzerine ikinci kez yayımlandı. Ayrıca geçtiğimiz yıl Nevzat Bingöl "Bitlis İsyanı ve Şeyh Selimin hayatı" adında bir kitap çıkarmıştı.
MELLE SELİM KİMDİR?
1914 yılında Seyda'ye mele Selim önderliğinde Bitlis'te ittihat ve Terakkiye karşı bir isyan başladı. Bu isyanda dini önderler olan şeyh Şahabettin, Seyyid Ali ve Seyda'ye Mele Selim rol aldı. Seyda'ye Mele Selim şeyh Şahabettin ve Seyyid Ali'nin hocalarıydı. Aynı zamanda Said-i Nursi ve molla Mustafa Barzani'nin de hocası olan Seyda'ye mele Selim 4 yıl da İran'da üniversitelerde ders verdi.
Önemli bir isyan olan Bitlis isyanı şeyh Abdulselam Barzani isyanıyla aynı tarihte başlamış ve her iki isyan da bastırıldıktan sonra Şeyh Selim Bitlis'te, şeyh Abdulselam Barzani Musul'da idam edilmiştir.
Aslen Bingöl Genç'li olan Şeyh Selim, babasının Karlıova'nın Kalencik köyüne taşınmasıyla burada eğitimini tamamlayıp medrese kurmuştur. 12Kürt Terakki ve Teavün cemiyeti ve Rexıstına irşad örgütlerinin de kurucuları arasında olan şeyh Selim, öğrencisi olan Said-i Nursi'ye “Gel hareketimize katıl birlikte kıyam edelim” teklifine, Said-i Nursi “Bu orduda belki yüz bin evliya yaşamıştır. Ben bu orduya kılıç çekmem sözün'ünün üzerinden 50 yıl geçtikten sonra şeyh Selimin oğluna “Hocam Seyda Selim haklı çıktı ama intikamımız alınacak” diyerek hocasına saygısını göstermiştir. İlim olarak bilinen eğitimini Mısır ve Şam'da aldıktan sonra Seyda'lık unvanını almıştı.Bitlis ayaklanması, Irak'ta şeyh Abdulselam Barzani'yle aynı dönemde meydana gelmesi ve her iki harekette İranlı Kürt İsmail ağa Simko Şikaki'nin destek vermesi bakımından önemlidir.
