Kiğı İlçe merkezinde bulunan ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında tescillenerek koruma altına alınan Tarihi Kiğı Mektebi ile Tarihi Hamamın özel mülkiyet kapsamında bulunmaları nedeniyle herhangi bir restorasyon çalışması yapılamıyor. Bu da tarihi yapının yok olma tehlikesi altında olduğunu gösteriyor. Özellikle Kiğı ilçesi, Bingöl’ün tarih bakımından zengin ilçelerinden biri.
Tarihi M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanan ve sırasıyla Hititler, Urartular, Persler, Makedonya, Roma, Sasani, Bizans ve Osmanlıların egemenlikleri altına giren Kiğı, Bingöl’ün en fazla tarihi taşınmazına sahip ilçesi konumunda. Halit Bin Velit tarafından ilk defa İslam topraklarına kazandırılan Kiğı, tarihi yapıtlarını bir bir kaybediyor. 1980’li yıllara kadar gerek nüfusu, milletvekili sayısı, eğitim ve kültürel düzeyi ile Bingöl ile birlikte birçok ilden daha ileri bir düzeyde olan Kiğı, son 30 yılda verdiği aşırı göç nedeniyle nüfusu adeta eridi. Yayladere, Adaklı ve Yedisu’nun ilçe yapılarak Kiğı’dan ayrılması, bazı köylerinin komşu il ve diğer ilçelere bağlanmasıyla bugünkü nüfusu 6 bin civarında olan ilçenin 1973 yılındaki nüfusu 52 bindi. Bugün 4 mahalle muhtarlığı, 28 köyü ve 71 mezrası bulunan Kiğı, gerek ilçe merkezi gerekse köylerinde bulunan tarihi eserler koruma altına alınmadığı için birer birer yok oluyor.
Köylerinde onlarca kilise ve manastır olan Kiğı’da bazı tarihi eserlerin özel mülkiyet kapsamında olmasından dolayı restore edilememesi bir tarihin yok olmasına neden oluyor. Bu konumda bulunan ilçe merkezindeki Tarihi Kiğı Mektebi ile Tarihi Hamam yok olmanın eşiğine geldi.
KİĞI’DA RESMİ EĞİTİM TARİHİ
Kiğı'da ilk olarak 1878 yılında Sübyan Mektebi açılmıştır ve 1886 yılında Mekteb-i Rüştiye adıyla İlkokula bağlı bir ortaokul olarak eğitime devam etmiş olup birçok idareci, yazar ve ordu mensubu yetiştirmiştir. Birinci Dünya Savaşı sıralarında rüştiye mektebi ve ilkokul 1915 yılında kapanmıştır. Rus istilasına uğrayan Kiğı, harap bir hale gelmiştir. Mondros mütarekesinden sonra 15 Aralık 1919'da bir ev okula dönüştürülerek eğitim verilmiştir.